Hatunrumiyoc is een straat en bekende attractie in het centrum van Cusco. De muur in Hatunrumiyoc wordt beschouwd als een van de best geconserveerde bouwwerken van de Inca's in de regio. De muur loopt bijna over de gehele lengte van de straat en laat op geweldige wijze zien welke ingenieuze bouwtechnieken deze oude beschaving toepaste.
De geschiedenis van de muur is niet geheel bekend, maar waarschijnlijk is het een deel van een paleis van Inca Roca, een bekende heerser uit het rijk van de Inca's. Dit paleis heeft eeuwenlang als onderkomen gediend voor belangrijke figuren, maar tegenwoordig is het Museo de Arte Religioso erin gevestigd. De straat is een authentieke Incaweg, die ooit naar de oude stadswijk Antisuyu leidde.
Kijk om je heen om inwoners in traditionele Incakledij te zien. Voor een kleine vergoeding willen ze wel met je op de foto voor de muur.
In eerste instantie lijkt de muur wellicht niet heel bijzonder, maar als je beter kijkt, zie je dat de veelhoekige stenen op minutieuze wijze in elkaar passen. De muur is gemaakt van de zeer harde steensoort groene dioriet. Denk je eens in hoeveel moeite het snijden, polijsten en positioneren van de stenen moet hebben gekost.
De twaalfhoekige steen die ongeveer halverwege de straat in de muur is geplaatst, moet je zeker wat beter bekijken. Deze steen heeft twaalf perfect uitgehouwen hoeken en zijvlakken en is zonder cement in de muur geplaatst. De steen sluit zo naadloos aan, dat je er geen stukje papier tussen kunt krijgen.
Probeer de verschillende dierenfiguren te ontdekken die in het ontwerp zijn verstopt. Als je goed kijkt kun je een slang, een cavia en een lama ontdekken. De Inca's verwerkten deze heilige dieren vaak in hun ontwerpen.
De avond is een mooie tijd voor een bezoek aan Hatunrumiyoc, want dan brengt de straatverlichting de complexe, driedimensionale vorm van de muur goed naar voren. De muur staat ten noorden van het centrale plein in Cusco, naast het Museo de Arte Religioso.